به نقل از «فارس»

چه کسی ۵۰ اثر تاریخی ایران را تخریب کرد؟

تاریخ انتشار: ۷ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۰۹۳۳۳

گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: اسمش «سلطان مسعود میرزا» بود و پسر ناصرالدین قاجار بود و «ظل‌السلطان» لقبش بود و ۳۴ سال بر اصفهان حکومت کرد و یکی از کارهای خلافی که کرد این بود: «بیش از ۵۰ اثر تاریخی را که عمده آنها از دوره صفوی باقی مانده بودند ازجمله باغ و قصر سعادت آباد و عمارت‌های هفت‌دست، آیینه‌خانه، بهشت برین، بهشت‌آیین، انگورستان، بادامستان، نارنجستان، کلاه‌فرنگی، باغ تخت، باغ طاووس، گلدسته، تالار اشرف، خسروخانی، عمارت خورشید، عمارت جهان‌نما، باغ چرخاب، باغ محمود، باغ صفی میرزا، باغ قوشخانه، باغ نظر و.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. را به‌کلی تخریب کرد.

ظل‌السلطان همچنین آینه‌کاری‌های روی ستون‌های عالی‌قاپو و چهل‌ستون را از میان برد و دستور داد روی نقاشی‌های نفیس داخل چهل‌ستون را با گچ بپوشانند و نقاشان قاجاری بر روی آنها نقاشی‌های کم‌ارزش خود را بنگارند... وی برخی از عمارت‌های باقی‌مانده از دوره صفوی را کاملا نابود کرد و برخی دیگر را به مرز نابودی کشاند. ظل‌السلطان از عمارت هشت‌بهشت به‌عنوان اصطبل استفاده می‌کرد».

تصویری از بنای اصلی کاخ آیینه‌خانه که توسط ظل‌السلطان تخریب شد

حالا ظل‌السلطان چرا این کارها را می‌کرد؟ حدس و گمان این است که ۳ دلیل می‌توانسته داشته باشد که این‌ها هستند: «اول، کاستن از زیبایی اصفهان برای کاهش رغبت رقبای سیاسی که چشم به فرمانروایی اصفهان دوخته بودند؛ دوم، ایجاد رعب و وحشت میان مردم و به رخ کشاندن اقتدار خود از تخریب کاخ‌های پرعظمت صفوی؛ سوم، سوء‌استفاده از مصالح و مواد موجود».

این سوءاستفاده هم یعنی فروختن مصالح و واقعا هم مصالح را می‌فروخته و در تاریخ نوشته‌اند: «ظل‌السلطان حتی دستور تخریب کاخ چهل‌ستون را هم داده بود که یکی از تجار خوشنام اصفهان به نام ملک‌التجار به‌موقع اطلاع می‌یابد و با خرید آن، این ملک تاریخی را از دست نادانی می‌رهاند وگرنه هم اکنون هر قطعه از این اثر ماندگار زیر خاک‌ها مدفون شده بود یا در خانه‌ای به کار رفته بود. می‌گویند ظل‌السلطان با فروش زمین و حتی کاشی‌ها خرج قشون خود را تأمین می‌کرده است».

عکسی از ظل‌السلطان، تخریب‌گر آثار تاریخی دوره صفوی در اصفهان

درباره ظل‌السلطان و کارهایش «هانری رنه دالمانی»، جهانگرد فرانسوی که در دوره قاجار از ایران بازدید کرد، نوشته است: «ظل‌السلطان بسیاری از کاخ‌های عالی و شاهکارهای ممتاز اصفهان را که موجب حیرت جهانیان بود، نابود کرد. در واقع آخرین سال‌های حکومت ظل‌السلطان در اصفهان به منزله طوفان ویرانگر بود...

ظل‌السلطان بیشتر این شاهکارهای برجسته را که در دنیا بی‌نظیر بود، خراب کرد و مصالح آنها را فروخت... با شهر اصفهان مانند کشوری فتح‌شده رفتار کرد. یعنی تمام یادگارهای صفویان و بناهای باشکوه و کاخ‌های این پایتخت قدیمی را که معرف شکوه و عظمت گذشته ایران بود به‌کلی ویران کرد و مصالح آنها را فروخت و مساجد و دیگر بناهای عمومی را هم که نتوانست ویران کند به سارقان آثار عتیقه تسلیم کرد تا کاشی‌های نفیس و ظریف و دیگر تزیینات آنها را کنده، به خارجیان بفروشند».

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: آثار باستانی آثار تاریخی ظل السلطان اصفهان ایران دوره قاجار ناصرالدین شاه ظل السلطان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۰۹۳۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اسکن محوطه کمرزرین اصفهان انجام شد/ تلاش برای آغاز فصل دوم کاوش

به گزارش خبرنگار مهر، در ۲۰۰ متری مسجد جامع عتیق اصفهان که قدمت زیادی دارد، در جایی که قرار است ادامه پروژه مخرب میدانی در اصفهان باشد و در ادامه ساخت و سازها برای افزایش مراکز تجاری شهر تاریخی اصفهان، یافته‌هایی به دست آمده که بررسی آنها بخشی از تاریخ این شهر را ورق می‌زند.

کمرزرین نام منطقه‌ای است که در آن، باستان شناسان یافته‌های انسانی، باستانی و برخی اشیا پیدا کرده‌اند. فصل اول عملیات باستان شناسی در این محدوده انجام شده و حالا باستان شناسان آماده می‌شوند تا بتوانند فصل دوم را آغاز کنند.

علی شجاعی اصفهانی دکترای باستان شناسی کشور که سرپرستی پروژه کمر زرین اصفهان را بر عهده دارد به خبرنگار مهر گفت: فصل اول کاوش باستان شناسی در این محوطه انجام شد و آماده می‌شویم تا اسکن کامل از محوطه انجام شود و برای فصل دوم نیز برنامه ریزی می‌کنیم. فصل اول پربار بود و یافته‌های ارزشمندی از ادوار مختلف داشتیم و فکر می‌کنیم از دوران اسلامی و از قرن ۳ و ۴ هجری تا قاجار تاریخ این یافته‌ها باشد که البته باید بررسی دقیق‌تری شوند. کاوش‌ها در هفت متری زیر آسفالت انجام شده است. همچنان در این محوطه آثار داریم و هنوز به خاک بکر نرسیده‌ایم. حدس می زنم اگر ترانشه ای که برای لایه نگاری زده شده، کار شود، باز هم یافته‌های فرهنگی داشته باشیم و شاید بلتوانیم شواهدی از دوران قبل از اسلام هم پیدا کنیم.

وی گفت: گذری که در آن هستیم به نظر می‌رسد مجموعه کارگاه‌هایی برای پخت سفال بوده است چون کوره‌ای در اینجا به دست آمده که نمونه آن در اصفهان تا کنون پیدا نشده است. نمونه‌هایی که قبلاً به دست آمده مربوط به چند دهه پیش است که در خارج از اصفهان به دست آمده ولی این نمونه خیلی خوبی بوده است ولی گودبرداری و خاک برداری که در اینجا شده به آن آسیب زیادی وارد کرده است.

شجاعی اصفهانی ادامه داد: تنبوشه‌های سفالی با این ابعاد در محوطه‌های تاریخی نداشته‌ایم و نشان می‌دهد که این محوطه چقدر مهم بوده است. هر جای این منطقه که به آن دست گذاشته شود حتماً یافته‌های فرهنگی دارد چون در نزدیکی مسجد جامع عتیق است. این مسجد در شکل گیری شهر اصفهان و اتفاقاتی که برای آن افتاده بسیار مهم بوده است. تا کنون فکر می‌کنم ده لایه تاریخی شناسایی کنیم البته لازم است که سفال‌ها بررسی بیشتری شود.

این باستان شناس گفت: در کل مسیری که کاوش کردیم آثار داشته‌ایم بخش دیگر هم باید کاوش شود و مسیر دسترسی عابر پیاده تا مسجد نیز در این بخش ایجاد شود. بنابراین فعلاً در این بخش باید کار بیشتری انجام شود. من در جریان خطوط متروی اصفهان نیستم ولی می دانم که در نزدیکی مسجد جامع ایستگاه مترو وجود دارد! لایه‌های تاریخی زیادی در اینجا از بین رفته است اینجا پاساژ تجاری وجود دارد که تا چندین متر زیر زمین رفته است و همانطور که در اینجا ما لایه‌های فرهنگی و تاریخی زیادی داشته ایم حتماً زیر آن هم این لایه‌ها وجود داشته که با این پاساژ و گودبرداری‌های انجام گرفته از بین رفته است.

وی افزود: اسکن لیزر و نقشه برداری این محوطه تاریخی انجام شد و تمام جزئیات را با دقت بالا اسکن کردیم. این دستگاه مدرنی است که می‌تواند داده‌های زیادی به ما بدهد.

محوطه تاریخی کمرزرین با وجود اینکه در میان یک گذر قرار دارد و رو به رویش یک مجتمع تجاری بزرگ درحال ساخت است و در چند قدمی آن مسجد سلجوقی و مهم عتیق واقع شده، در خطر است. چون از آن طرف هنوز ساخت و سازها در اطرافش در حال انجام است. آیا کسی به این فکر می‌کند که ساخت و سازهای اخیر چقدر از داده‌های تاریخی این شهر را از بین برده است؟

کد خبر 6088865 فاطمه کریمی